De relatie tussen inflatie en rente is een fundamenteel concept binnen de economie. In dit artikel bespreken dit concept en laten we zien wat het verband tussen inflatie en rente voor jou kan betekenen.
Wat is inflatie en rente?
Voordat we verder gaan met het verband tussen inflatie en rente zullen we deze twee begrippen eerst even kort toelichten.
- Inflatie is het begrip voor de algemene prijsstijging van producten en diensten. Door inflatie kun je met hetzelfde geld in de loop van de tijd minder producten of diensten kopen. Met andere woorden; door inflatie neemt de koopkracht af omdat geld minder waard wordt.
- Rente wordt meestal uitgedrukt in een percentage. Het is de vergoeding die wordt betaald of ontvangen voor het uitlenen van geld. Degene die het geld leent, betaalt rente als vergoeding aan degene die het geld uitleent.
Inflatie en rente: wat is het verband?
Inflatie en rente zul je vaak in dezelfde zin horen, bijvoorbeeld in nieuwsberichten. Wat is echter het verband tussen inflatie en rente?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat er een bepaalde mate van inflatie nodig is voor een gezonde economie. Door inflatie wordt de economie namelijk gestimuleerd. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat bedrijven en consumenten meer gaan uitgeven. Een te lage inflatie is dus niet goed.
Een te sterke inflatie is echter ook ongunstig. Consumenten verliezen dan te veel koopkracht op een te korte termijn. Dit heeft invloed op de welvaart van mensen. Daarnaast kan een hoge inflatie bijvoorbeeld ook de waarde van de lokale munt onder druk zetten.
Zoals je dus ziet is zowel een te hoge inflatie als een te lage inflatie niet gunstig. Dat is ook waarom de Europese Centrale Bank (ECB) de inflatie rond de 2% probeert te houden.
De rente is voor de Europese Centrale Bank een belangrijk middel voor het beïnvloeden van inflatie. Door het verhogen of verlagen van de rente probeert de ECB de inflatie in de hand te houden. Hoe dit werkt kun je zien in de onderstaande afbeelding.
Bij een verhoging van de rente wordt geld lenen duurder. Hierdoor kunnen consumenten en bedrijven minder makkelijk investeringen doen. Door de afnemende vraag kan de prijs van goederen en diensten afnemen. In dat geval daalt de inflatie.
Aan de andere kant maakt een verlaging van de rente het makkelijker om investeringen te doen. Geld kan namelijk goedkoper worden geleend. Het kan bijvoorbeeld de vraag naar woningen vergroten, waardoor de prijzen ook stijgen. In dat geval stijgt de inflatie.
Het verband tussen inflatie en rente in een grafiek
Om het verband tussen inflatie en rente duidelijk te maken hebben we deze twee samen in een grafiek gezet. Hierbij hebben we gekeken naar de periode 1999 tot en met 2023.
De inflatie data komt van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hierbij hebben we gekeken naar de inflatie exclusief de invloed van de verhogingen of verlagingen in de BTW. Dit geeft volgens ons een beter beeld van de daadwerkelijke toestand van de economie.
Voor de rente hebben we de ‘deposit facility’ rente van de Europese Centrale Bank genomen. De donkergroene punten in de onderstaande grafiek zijn momenten waarop de ECB de rente heeft aangepast. Wanneer er meer dan één aanpassing werd gedaan in een bepaalde maand dan hebben we hier slechts één datapunt van meegenomen.
In de bovenstaande grafiek met het verband tussen inflatie en de rente is duidelijk te zien dat de rente niet consistent wordt aangepast.
Vooral tijdens tijden van economische onrust wordt de rente veel aangepast. In de bovenstaande grafiek is de internetbubbel (2000), kredietcrisis (2008) en de hoge inflatie van 2022 goed terug te zien.
In de periode 2014 tot 2022 zie je ook dat de rente zelfs negatief was zonder dat de inflatie heel hoog werd. Dit betekent dat met een hogere rente er waarschijnlijk nog minder inflatie zou zijn geweest.
In 2022 is ook goed te zien dat de ECB de torenhoge inflatie probeert te beteugelen met verschillende rentestijgingen. Het lastige is echter dat er altijd een vertraging zitten tussen de aanpassingen van de rente en de verandering in inflatie. Daarom heeft de ECB de rente ook steeds in kleine stappen verhoogd. Het moet namelijk niet zo zijn dat ze de economie opeens veel teveel afremmen.
Wat betekent het verband tussen inflatie en rente voor jou?
Eerder hebben we gezien dat zowel een te hoge als een te lage inflatie ongunstig is. Bij een te hoge inflatie kan de koopkracht teveel afnemen, terwijl de economie bij een lage inflatie niet voldoende wordt gestimuleerd.
Inflatie in de hand houden is dus belangrijk. Het gevolg hiervan is dat de rente regelmatig wordt aangepast, zoals je ook al hebt kunnen zien in de grafiek eerder in dit artikel.
Deze rentewijzigingen kunnen een impact hebben op jou (als consument). Laten we om dit duidelijk te maken naar een aantal voorbeelden kijken.
- Huizenmarkt. Een renteverhoging heeft invloed op de hoogte van de hypotheekrente. Hierdoor wordt het lastiger om een hypotheek te krijgen. Als woningzoeker kun je hier last van hebben. Als gevolg van het feit dat mensen minder snel een hypotheek kunnen krijgen zal de vraag naar huizen ook dalen. Als je een woning bezit dan kan deze woning hierdoor minder waard worden.
- Investeringen. Een hogere rente kan bovendien invloed hebben op de waarde van aandelen en andere beleggingen. Door de hogere rente worden spaarproducten (spaarrekeningen / spaardeposito’s) namelijk aantrekkelijker, waardoor er minder geld wordt geïnvesteerd in bijvoorbeeld aandelen.
De bovenstaande punten gelden natuurlijk ook bij een daling van de rente, maar dan natuurlijk andersom.
Kortom, als consument ben je vaak niet gebaat bij een te lage of een te hoge inflatie. Het is dus goed als de ECB de rente aanpast om dit tegen te gaan, al heeft dit soms ook nadelen.
Op sommige aspecten zal een rentestijging of rentedaling een negatief effect hebben, terwijl het een positief effect heeft op andere aspecten. Het hangt dus af van jouw persoonlijke situatie welke impact het precies heeft op jou.
Conclusie
Hopelijk is het verband tussen inflatie en rente in dit artikel duidelijker geworden. Het is soms dus nodig om de rente aan te passen om inflatie (enigszins) in de hand te houden. Zo’n verandering in de rente kan zowel een positief als een negatief effect hebben op jou, dit hangt van jouw persoonlijke situatie af.
Vergroot je financiële kennis!
Disclaimer
We zijn geen professioneel adviseurs. De informatie op deze website is gebaseerd op onze persoonlijke mening en ervaring. Dit is een geen enkel geval financieel advies. Let op: beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kunt je inleg (deels) verliezen. Dit artikel kan reclame bevatten. Wil je gaan beleggen bij een broker, bekijk dan altijd het prospectus op de website van de betreffende broker.
